9 May — Qələbə Günü yalnız keçmişin şanlı səhifələrini xatırlatmır, eyni zamanda müasir cəmiyyətimizin vətənpərvərlik, birlik və milli oyanış prinsiplərini möhkəmləndirir. Bu günün təkcə tarixi əhəmiyyəti yox, həm də gənc nəslin formalaşmasında rolu vardır.
I. Tarixi Kontekst və Hüquqi Status.
Böyük Vətən Müharibəsinin sonu və rəsmi tanınma: 1945-ci il mayın 9-da nasist Almaniyasının təslim aktı imzalanaraq, Avropa üzrə hərbi əməliyyatlar sona çatdı. Sovet İttifaqı ölkələrində bu tarix 1946-cı ildən başlayaraq “Qələbə Günü” adı ilə rəsmi bayram kimi qeyd olunur.
Azərbaycanın rolu: Hərbi döyüşlərdə 300 mindən çox zabit və əsgər iştirak etmiş, neft sənayesində isə cəbhə üçün yanacağın təxminən üçdə iki hissəsi təmin edilmişdir. Bakı nefti Sovet İttifaqının hərbi sənaye potensialının mühüm dayağı olmuşdur.
II. İctimai–Mədəni Yaddaş.
Paytaxtda keçirilən hərbi paradlar, veteranlarla görüş, əlillərə və şəhid ailələrinə sosial yardımların verilməsi; Regional səviyyədə abidələr qarşısında güllər düzülməsi və anım saatlarının təşkili. Qələbə tematikalı ədəbi əsərlər, filmlər və sənədli süjetlərlə müharibə iştirakçılarının qəhrəmanlıqları əbədiləşdirilir.
Xalqın yaddaşında dərin iz buraxan şeirlər, mahnılar və teatr tamaşaları ictimai rəydə milli qürur hissini artırır
Məktəblərdə müvafiq dərsliklərdə və əlavə tədris proqramlarında Böyük Vətən Müharibəsinin tarixi, Azərbaycan döyüşçülərinin qəhrəmanlıqları xüsusi bölümlərlə işlənir.
Gənclər üçün təşkil edilən intellektual oyunlar, sərgi və müzakirələr faciənin və zəfərin qəhrəmanlarını yadda saxlamağa kömək edir.
Regional təhlükəsizlik və sülh təşəbbüsləri: Qələbə Gününün mahiyyəti sülh və əməkdaşlıq mesajını ehtiva edir. Bu kontekstdə, 44 günlük Vətən Müharibəsindən sonra yaranmış şəraitdə, zəfər ruhunun sülh naminə əməkdaşlığa çevrilməsi aktual şəkildə müzakirə olunur.
IV. Qələbə Gününün Etik–Duyğusal Əhəmiyyəti.
Veteranların və şəhid ailələrinin ehtiramı: onların dəstək sisteminin gücləndirilməsi, sosial təminatın yaxşılaşdırılması hər zaman diqqət mərkəzindədir.
Milli həmrəyliyin simvolu: müxtəlif etnik qrupların birgə qeyd etməsi Azərbaycan cəmiyyətində vəhdətin simvoluna çevrilir. Tarix çox zaman unudulmağa məhkum olan xatirələrdən ibarət deyil. Tarix- yaşanmış, öyrənilmiş və gələcəyə daşıdığımız bir mirasdır. 9 May Qələbə Günü də bu mirasın ən dəyərli səhifələrindən biridir. 1945-ci ilin 9 may səhəri Avropaya günəşlə birlikdə sülh də gətirdi.
Səkkiz il ərzində milyonlarla ailəni yasa bürüyən, şəhərləri viran qoyan, insanlığın mənəviyyatına zərbə vuran İkinci Dünya Müharibəsi rəsmi olaraq başa çatdı. Alman faşizmi məğlub edildi. Amma bu Qələbə asan başa gəlməmişdi. Hər damla qan, hər bir göz yaşı, hər bir ata itkisi bu zəfərin səssiz iştirakçıları idi.
Azərbaycan xalqı Böyük Vətən Müharibəsində sadəcə bir iştirakçı deyil, qələbəyə töhfə verən əsas qüvvələrdən biri olmuşdur. Müharibəyə yollanan 600 mindən çox azərbaycanlının yarıdan çoxu geri qayıtmadı. Amma onların geridə qoyduğu miras – azadlıq, mərdlik və iradə bu gün də yaşayır.
Bu torpağın oğulları neftlə, çörəklə, silahla və canları ilə Qələbəni döydülər. Bakı nefti olmadan müharibə necə davam edə bilərdi? Tanklar, təyyarələr, hərbi maşınlar Azərbaycan neftinin hesabına hərəkət edirdi. Təsadüfi deyil ki, o illərdə Bakının neft zavodları gecə-gündüz susmurdu. Cəbhədə güllə səsləri kəsilmədiyi kimi, arxa cəbhədə də əmək sədası dayanmadı.
Qələbənin tarixi, əslində, şəxsi hekayələrin cəmidir. Uşaq yaşında atasını itirmiş bir qızın göz yaşında, məktub gözləyən bir ananın dualarında, döyüşdə həlak olmuş bir əsgərin son baxışında gizlənmişdi bu Zəfər. Həzi Aslanovun komandirlik istedadı, Mehdi Hüseynzadənin partizan döyüşlərindəki cəsarəti, hər bir azərbaycanlının iradəsi bu gün də bizə güc verir.
Qələbə Günü bizim üçün keçmişin sadəcə xatırlanması deyil, milli kimliyimizin, kollektiv yaddaşımızın və ruhumuzun bir parçasıdır. Biz bu günü qeyd etməklə təkcə tarixi xatırlamır, həm də bu tarixi daşıyanları, onu yaradanları yad edirik. O insanların timsalında vətən sevgisini, əqidə möhkəmliyini, mübarizə əzmini görürük. Onlar bizi biz edən, tariximizi formalaşdıran, gələcəyimizi işıqlandıran simalardır.
Azərbaycanın 2020-ci ildə qazandığı tarixi Qarabağ Qələbəsi də Qələbə Gününün ruhuna uyğun bir zəfər idi. Bu, sübut etdi ki, xalqımız tarixindən güc alır, zəfərləri sadəcə xatırlamır, onları yaşadır və davam etdirir. Bu ruh - mərdlik, iradə və vətən sevgisi ruhu – xalqımızın damarlarında axır.
Qələbə Gününü qeyd edərkən təkcə bayram ab-havası deyil, həm də bir sükut içində düşünmək vacibdir. O sükut ki, şəhidlərin ruhuna ehtiramdır.
O sükut ki, tarixin bizə dediyi:
“Unutma!” çağırışıdır. Və o sükut ki, içində böyük bir qürur yatır – Qalib bir xalqın səsi.
Qələbə Günü - tarixi həmrəylik və qələbə ruhunu yaşadan, eyni zamanda gələcək nəsillərə milli kimlik vətənpərvərlik dəyərlərini ötürən mühüm platformadır. Jurnal üçün uskuna rolunu oynayan bu gün, yalnız tarixşünaslıq baxımından deyil, həm də müasir dünyanın çağırışları ilə uzlaşma perspektivi ilə araşdırılmalıdır. Qarşıda duran vəzifə odur ki, Qələbə Gününün dərin mənası - sülhə, ədalətə və insanlıq dəyərlərinə sadiqlik ideyası - daim canlı saxlanılsın.
Sahilə Rafiq qızı İbrahimova
ADPU-nun Filologiya fakültəsi, Müasir Azərbaycan dili kafedrasının baş müəllimi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Azərbaycan dili
Русский
Deutsch
English
Türkçe
Français