“Zəngilanda çox maraqlı danışıqlarımız olmuşdu. Dünya Məskunlaşma Günü həqiqətən də böyük və önəmli tədbirdir. Bu platformanın təşkilatçılarına təşəkkür edirəm”.
Bu fikirləri Qarabağ iqtisadi rayonuna daxil olan işğaldan azad edilmiş ərazilərdə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Emin Hüseynov Ümümdünya Məskunlaşma günü ilə bağlı BMT-nin Məskunlaşma Proqramı (UN-HABITAT) və Azərbaycan Respublikasının Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin əməkdaşlığı ilə keçirilən “Şəhərsalma Həftəsi” panelində deyib.
O bildirib ki, bərpadan sonrakı proseslərdən danışarkən qeyd etmək lazımdır ki hər bir münaqişənin spesifik cəhətləri var:
“Azərbaycanda baş verən münaqişələrdə bəzi səciyyəvi xüsusiyyətlərə toxunmalıyıq. Həmin amillər görəcəyimiz işin miqyasını, potensialını müəyyənləşdirir. Eləcə də bərpa üçün ayrılacaq vəsaitin, zaman nəzər alınmalıdır. Amma bizim ərazilərimiz 30 illik işğalda olmasını nəzərə alaraq deyə bilərik ki, bəzi mühüm məqamlar var.
Ərazilər tamamilə dağıdılmışdı, biz şəhərlərin soyqırımı deyirik. 50 hektarlarla meşələr dağıdılıb və ekoterror adlandıra biləcəyimiz vəziyyət baş vermişdi. Tarixi, irsi, mədəniyyət abidələri dağıdılmışdı.
Bu 2-3 ilin yox, 30 ilin dağıntılarını. Məhz bu zaman, dünyada hamı dördüncü sənaye əsrini qeyd etdiyi dövrdə, bu hadisə baş verdi. Məhsuldarlığın artdığı dönəmdə Qarabağ iqtisadi zonası olaraq biz baş verənlərə qarşı adekvat tədbirlər görürük.
Biz daha çox təbii fəlakətlərin deyil, münaqişədən sonrakı bərpa işlərindən danışsaq, bir milyondan çox minanı təmizləmək üçün 50 ildən çox zaman lazım olacaq. Mina çirklənməsi elə belə vəziyyət deyil. Bu durumda bərpa işləri, idarəetmə işləri də çətindir”.
E.Hüseynov onu da əlavə edib ki, Şərqi Zəngəzur iqtisadi regionunda da dağıntılar var:
“30 il ərzində nə təbiət, nə binalar, nə də abidələr salamat qalmayıb. Azərbaycanda biz xüsusi 3 hissədən ibarət koordinasiya yaratmışıq. Bu istiqamətlər müəyyən hədəfləri, strategiyaları müəyyənləşdirirlər. Həmin koordinasiya qurumlar, ekspertlər, 11 işçi qrupu arasında birgə fəaliyyəti tənzimləyir.
Bütün bu işçi qrupları eləcə də mütəxəssislər siyasi elitanın qaldırdığı məsələlərə texniki həll yolları axtarırlar. Eləcə də sahəvi lokal problemlər həll edilməlidir. Digər məsələ isə xüsusi nümayəndələrdir. Onlar yerli ərazilərdə təklif edilənlərin orada reallığını nəzərdən keçirməli, təhlillər aparmalıdır. Təhlil nəticəsi olaraq rəy verilməlidir.
Bu idarəetmədə Azərbaycan nümunəsində son 3 ildə özünü doğruldur. Çevik bərpa işlərini hər birimiz görürük. Düşünürəm ki, uğurlu iş dərin təhlil və koordinasiyadan keçir. Son 3 ilin təcrübəsinə əsasən deyə bilərəm ki, Qarabağ İqtisadi Zonasında atılan addımlar səmərəli olub”.
O bildirib ki, biz əsas maraqlı tərəfləri, münaqişənin təsirinə məruz qalan məqamları müəyyənləşdirməliyik:
“Daha sonra bərpa yenidənqurma işlərinə cəlb ediləcəkləri, ərazilərə köçürüləcək şəxsləri müəyyən etməliyik və onların maraqlarına xidmət etməliyik. Bütün bunlar təhlil və araşdırmaların nəticəsində dəqiqləşdirilir. Bunun üçün dövlət proqramı hazırlanıb. Bu proqram özündə müfəssəl yol xəritəsini ehtiva edir. Orada hansı qurumlar, harada, nə zaman, hansı fəaliyyətləri göstərəcəyi öz əksini tapıb. Bunların nəticəsində də əldə ediləcək yekun məsələlər də öncədən planlaşdırılıb. Belə ki, hadisələr öz cığırından çıxa bilir. Belə anlar olduqda biz baş verən hadisələrin detallarını nəzərə almalıyıq. Risklər də gözönündə tutularaq tədbirlər görülməlidir”.
Emin Hüseynov onu da qeyd edib ki, ən mühüm məsələ qarşılıqlı məlumatlandırma məsələsidir:
“Hazırda bərpa prosesində spesifik məlumatlar yoxdur. Bəzən geri qayıdıb gələcək layihələr üçün nələrisə dəyərləndirmək lazımdır. Bu gələcəkdə icra ediləcək layihələrin daha da mükəmməl olması üçün önəmlidir. Biz ciddi şəkildə bu qaydalara, koordinasiyaya önəm veririk”.
