Lent.az-ın "Onu tanı" layihəsində bu dəfə azərbaycanlı milyarder Vahid Ələkbərovdan bəhs edəcəyik
31 bir əvvəl, 41 yaşlı Qaraçuxur qəsəbə sakini Rusiyada ilk neft konsernini yaratdı. Ona LUKoyl adı verildi. Və iki il sonra isə o, bu şirkətin prezidenti seçiləcək, ta bu günə kimi həmin vəzifəni icra edəcəkdi.
O, 1 sentyabr 1950-ci ildə Bakının o vaxtkı Razin qəsəbəsində anadan olmuşdu. Atası Yusif Ələkbərov da neftçi idi. Mədəndə çilingər işləyirdi.Balaca Vahid hələ 3 yaşındaykən atası vəfat etmişdi. Ailədə 5 uşaq olublar. Ata vəfat etdikdən sonra uşaqları anası, əslən rus kazaklarından olan Tatyana Fyodrovna Boçarova böyütmüşdü: 34 rubl pensiya ilə.
Vahid Bakıdakı 189 saylı orta məktəbdə təhsil almışdı. Müəlliməsi Taisa Petrovna bir dəfə müsahibələrinin birində belə demişdi:
“Oxumağı orta səviyyədə idi. Çox da yaxşı oxumurdu. Amma həddən artıq fəal oğlan idi. Xüsusi ilə təşkilatçılıq qabiliyyəti ilə məktəbdə fərqlənirdi. Tədbirlərin təşkilatçılığını da edirdi. Sinif yoldaşları arasında da öz nizam-intizamı ilə fərqlənirdi. İstəyirdi ki, sinif yoldaşları da irəli çıxsın, geridə qalmasınlar. Təşkilatçı olmaqla yanaşı tələbkar idi. Verdiyimiz tapşırıqları zamanında yerinə yetirərdi”.
Orta məktəbi bitirdikdə sonra SSRİ-nin bir nömrəli neft məktəbi olan Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutuna daxil olmuşdu. Sonradan “Kaspromneft”in mühəndis-texnoloji xidmətində neft və qaz hasilatı üzrə operator kimi işə başlamışdı.
Amma o, Bakıda çox qalmır, Rusiyaya üz tutur. 1987-ci ildə Sibirin neft nəhənglərindən olan “Kogalymneftegaz” şirkətinin baş direktoru vəzifəsinə təyin olunur. Bundan sonra isə onun başgicəlləndirici karyerası başlayır. 1990-1992-ci illərdə SSRİ-nin neft-qaz sənayesi nazirinin müavini və birinci müavini işləyir.
1991-ci ildə isə “Langepasneftegaz”, “Urayneftegaz”, “Kogalymneftegaz” şirkətlərini birləşdirərək LUKoyl-un əsasını qoyur. LUKoyl tezliklə nəinki Rusiyanın, dünyanın məşhur neft şirkətlərindən birinə çevrilir. Təsadüfi deyil ki, V.Ələkbərov 2006-cı ildə ABŞ-ın "Forbes" jurnalının tərtib etdiyi dünyanın ən varlı adamlarının - 793 milyarderin siyahısında 37-ci yeri tutub. Ələkbərovun sərvəti 11 milyard dollar həcmində qiymətləndirilib. Həmin ərəfədə isə onun illik maaşı 2,5 milyon dollar idi...
2021-cı ildə ABŞ-ın “Forbes” jurnalının tərtib etdiyi dünyanın ən varlı adamlarının siyahısında 66-cı yeri tutub. Ələkbərovun sərvəti 24.9 milyard dollar həcmində qiymətləndirilib. Amma çox yox, bir neçə ay keçəcək, Rusiya Ukrayna ilə müharibəyə başlayacaqdı. Nəticədə dünya bu ölkəyə sanksiyalar tətbiq edəcək, rusiyalı milyarderlər qısa zamanda 82 milyard dollar itirəcəkdilər. Ən çox itirən isə Vahid Ələkbərov olacaqdı - 14 milyard dollar...
İş adamı Larisa Ələkbərova ilə evlidir. Onların Yusif adlı 1 övladları var. Yusif 1990-ci ildə dünyaya gəlib. 2012-ci ildə Qubkin adına Dövlət Neft və Qaz Universitetinin “neft yataqlarının işlənməsi və istismarı” ixtisası üzrə məzunu olub.
İş adamının hobbisi səyahətdir. Dincəlməklə bağlı məkan seçimində isə Krıma üstünlük verir. Ələkbərov dostluğa çox sədaqətli olub. Deyilənə görə, onun ən yaxın dostu sinif yoldaşı İdris Mövsümov idi. Milyarder ona çox bağlı olub. İdrisə ev, maşın, bağ alıb. Hər dəfə Bakıya gələndə onu görməmiş getməzmiş. Sonuncu dəfə isə iki il əvvəl onu son mənzilə yola salmağa gəlir. Mərhum İdris Mövsümovun bacısı xatırlayırdı:
“İdris qəflətən vəfat etdi. Vahid öz dostunu son mənzilə yola salmağa gəlmişdi. O, mühafizəçiləri ilə birlikdə yas mərasiminə girdi. Həmin vaxt camaatı evdən bayıra çıxarıb dedilər ki, Vahid dostu ilə vidalaşmaq istəyir. Vahid İdrisin cənazəsinin olduğu otağa daxil oldu. Dedi ki, məni İdrislə tək qoyun. Və dostu ilə əbədi olaraq vidalaşdı”.
Onun neft biznesi təkcə Rusiya ilə kifayətlənmir. LUKoyl hazırda Qazaxıstan, Misir, Azərbaycan, Özbəkistan, Səudiyyə Ərəbistanı, İran, Kolumbiya, Venesuela, İraqda kəşfiyyat və bir sıra istehsal layihələri həyata keçirir.
İşgüzar dairələrdə onu hörmətlə “Don”, yəni “cənab” deyə çağırırlar. Özünün dediyinə görə, həyatdakı idealı isə İtaliyanın neft şirkəti ENİ-nin rəhbəri Enriko Matteinidir. Ələkbərov bahalı saat taxır. Zirehli “Mercedes”də gəzir. Amma şəxsi təyyarəsi yoxdur.
Moskvada uzun illər ərzində şəxsən topladığı sikkə kolleksiyalarından ibarət muzey yaradıb. Muzey milyarderin “Arbat”da yerləşən şəxsi mülkündə açılıb. Orada Qədim Roma, Qədim Yunanıstan, Bizans imperiyası, Orta əsr Avropası, Rusiya imperiyası və SSRİ-yə aid 700 sikkə yer alıb.
Kolleksiyadakı ən qədim sikkə e.ə 480-450-ci illərdə yunan şəhəri Fokeyada buraxılan qızıl hektadır. Həmin hektanı Ələkbərov 2012-ci ildə İsveçrədəki hərracda 13,5 min dollara alıb. Ən gənc sikkə isə 1931-ci ildə SSRİ-də buraxılan 20 qəpiklikdir. Ona görə isə azərbaycanlı milyarder 7 min dollar ödəməli olub. Deyilənə görə, bir dəfə Bakıda olarkən, illər öncə “Razində” yaşadıqları evə gedib. Həmin evin pis gündə olduğunu görüb. O, həmin ata evini təmir etdirib. Təhsil aldığı orta məktəbə də pul ayırıb.
31 ildən sonra bu gün Ələkbərov heç kimin gözləmədiyi addım atıb: Vahid Ələkbərov şirkətdən ayrılıb. Onun tətbiq edilən şəxsi sanksiyalar fonunda şirkətdən ayrıldığı deyilir. Amma həyat davam edir. Onun bu şirkətdə 26 faiz payı var. Bu isə çox böyük pullar deməkdir, çox böyük...
